جاندارانی که تحت نام کلی جلبک طبقهبندی میشوند در حقیقت گروه وسیع و متنوعی از موجودات زنده عموماً فتوسنتز کننده را تشکیل میدهند که ازنظر شکل، فیزیولوژی و زیستگاه طبیعی تفاوتهای چشمگیری با یکدیگر دارند.
میکروجلبک ها
ریزجلبکها موجودات تک سلولی میکروسکوپی هستند که میتوانند از طریق فتوسنتز، انرژی خورشیدی را به انرژی شیمیایی تبدیل کنند. آنها حاوی ترکیبات زیستی متعددی هستند که برای استفاده تجاری مورد توجه قرار می گیرد. اندازه ریز جلبکها از حد چند میکرون فراتر نمیرود، در حالی که طول برخی از جلبکهای ماکروسکوپی به بیش از ۶۶ متر میرسد و از سوی دیگر، به دلیل تنوع تکاملی که طی میلیونها سال حاصل شده است جلبکها قادرند در زیستگاههای بسیار متنوع ازلحاظ دما (مناطق قطبی تا چشمههای آب گرم) و شدت نور تابشی، رشد کنند.
ریزجلبکها، نخستین گیاهان عالی تولید کننده اکسیژن (فرآیندی که منجر به پیدایش اتمسفر میشود) هستند. علاوه بر این جلبکها مهمترین مصرفکنندگان دیاکسید کربن و نیز نخستین سطح از زنجیره غذایی اکوسیستمهای آبی را تشکیل میدهند. از ریزجلبکها میتوان برای تولید گستردهای از متابولیتها مانند پروتئین، چربی، کربوهیدرات، کارتنوئیدها و یا ویتامینها برای سلامت، تغذیه و مواد افزودنی، مواد آرایشی و برای تولید انرژی استفاده کرد. از این نوع از جلبکها همچنین بهمنظور افزایش ارزش غذایی مواد غذایی و خوراک دام با توجه به ترکیب شیمیایی آنها استفاده میکنند. همچنین آنها نقش بسیار مهمی در پرورش آبزیان دارند و میتوان آنها را در لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کرد.
ماکروجلبک ها
جلبکهای دریایی درشت مولکول ازجمله منابع زنده و تجدید پذیر دریاها و اقیانوسها هستند. جلبکهای دریایی برای انسانها و حیوانات بهعنوان غذا و منابع ارزشمندی از مواد طبیعی هستند. جلبکها از دیرباز در کشورهای باستانی حواشی اقیانوسها مانند ژاپن، چین، کره و دیگر کشورها بهعنوان غذای اصلی موجود در رژیم غذایی استفاده شده است و امروزه انسانها از محصولات حاصل از ماکروجلبکها در زندگی روزمره خود به طرق مختلف استفاده میکنند. مثلاً انواع پلی ساکاریدهای استخراجی از جلبکها در خمیر دندان، صابون، شامپو، مواد آرایشی، مواد غذایی و دارویی استفاده میشود. ماکروجلبکها یا جلبکهای دریایی به سه گروه جلبکهای قهوهای، قرمز و سبز طبقهبندی میشوند.
جلبکهای قهوهای
جلبکهای قهوهای یا فائوفیتها بزرگترین گروه از جلبکها ازنظر اندازه هستند. مثلاً طول کلپهای غولپیکر به بیش از ۴۵ متر میرسد. رنگ این جلبکها، قهوهای و یا قهوهای زرد است و در آبهای معتدله و سرد یافت میشوند. جلبکهای قهوهای دارای قسمت ریشه مانندی هستند که آنها را متصل به زمین نگه میدارد. تصویر نمونه هایی از جلبکهای قهوهای در زیر نشان داده شده است.
از انواع جلبک های قهوه ای میتوان به جلبک های Sargassum , Turbinaria , Dictyota اشاره کرد .
جلبکهای قرمز
جلبکهای قرمز یا رودوفیتها معمولاً به دلیل وجود رنگدانه فیکواریترین دارای رنگ قرمز زیبایی هستند. جلبکهای قرمز نسبت به جلبکهای قهوهای به دلیل جذب نور آبی میتوانند در اعماق بیشتری زندگی کنند. جلبک کورالین از جلبکهای مهم قرمزی است که در تشکیل آبسنگهای مرجانی مشارکت میکنند. در تصویر زیر نمونههایی از جلبک های قرمز نشان داده شده است.
از انواع جلبک های قهوه ای میتوان به جلبک های Gelidium, Gracilaria, Corallina اشاره کرد .
جلبکهای سبز
جلبکهای سبز (کلروفیتا) دارای بیش از ۷۰۰۰ گونه است که در مقایسه با جلبکهای قهوهای و قرمز از تنوع بیشتری برخوردار است. جلبکهای سبز دارای دو نوع کلروفیل هستند و مانند گیاهان خشکی انرژی نور را برای ساخت قند به دام میاندازند ولی برعکس گیاهان خشکی تنها در آب میتوانند زندگی کنند.
از معروفترین جلبک های سبز میتوان به جلبک های Ulva , Codium اشاره کرد .